به سویِ ابژه های غایب میل / اسماعیل حسام مقدم
تفسیری برنقدِ روانکاوانه ی ژاک لاکان در مطالعاتِ فرهنگی
عکس از هنرمند و نویسنده جنوبی؛ حمید موذنی
«ناخودآگاه دارای ساختاری است شبیه ساختارِ زبان.»(لاکان، 1979، 20)
چکیده:
مطالعات فرهنگی به مثابه ی نقدِ متونِ فرهنگی، ازعقلانیتِ انتقادی دوره ای برخاسته که ازحیثی بازاندیشانه، گفتمانِ خویش را صورت بندی نموده است؛ آن چه که "چرخشِ فرهنگی-زبانی"(بنت، 1387) می نامندش. ازدرونِ همین صورت بندیِ گفتمانی، که معرفت شناسی خودرا در نسبی انگاری و ریزوم وارگی(به زعمِ ژیل دلوز) برمی سازد، روش شناسی و شناختِ حوزه های پروبلماتیکِ خودرا نیزبه سامان ها و کرانه های جدیدی نزدیک می نمایاند. ازهمین رو بینارشته ای مطالعات فرهنگی درمواجهه با متن های متکثر و چندساحتی این صورت بندی گفتمانی، که حاملِ وجهی " ناخودآگاه " در هستی و ضمائم خویش هست، به ناگزیر به سوی نگرشی روانکاوانه درتحلیلِ ابژه ها و دال های گسترده ی میل اش رهنمون شده است.آن گونه که ژاک لاکان درپیوندِ نقدادبی، متن فرهنگی، ادبیات، فلسفه و روانکاوی، به مطالعه و تفسیرِ این پیچیدگی های گفتمانی می پردازد و الگویِ نشانه شناختی ای را برمی سازد که درجستجویِ معنا، همواره درپی دال ها روان است، اما همواره نیز با فلاتِ گسترده ای ازمعناهای ازهم گسیخته مواجه می شود و ازدرونِ این ازهم-پاشیدگی و خط خوردگیِ معنا، چیزی برمی آید که فرآیندِ معنا را ناقص می گرداند و سوژه ی نقاد و جسجوگر را با خلایی در هستی رها می کند؛ همان خلایی که لاکان آن را؛ objet petit a می نامد و هم چون امرِخدشه آمیزی، هستیِ سوژه ی درجستجوی معنا را ناکام رها می کند. ازدرونِ این فضای تسلسل دال ها و توالیِ غیابِ معناها، نقدِ درون ماندگارِ ژاک لاکان بر متون فرهنگی شاکله بندی می شود که این مقاله درپی میلِ به گزاره های معرفت شناسانه ی آن نقد، در بینارشته ای مطالعات فرهنگی می باشد.
واژگان کلیدی: مطالعات فرهنگی، روانکاوی، objet petit a ، ژاک لاکان، متن فرهنگی، توالی میل / فقدان.
چکیده مقاله برای دومین همایش ملی "نقد ادبی" برای اسفندماه 1390 - دانشگاه تربیت مدرس
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر